Gemeenschappen en Gewesten

Gewesten

Naast de federale staat en de gemeenschappen staan de gewesten.
Er zijn drie gewesten. De benaming van de drie gewestelijke instellingen is ontleend aan de naam die hun grondgebied draagt. Vandaar dat we spreken (van noord naar zuid) van het Vlaamse Gewest, het Brussels Hoofdstedelijk Gewest en het Waalse Gewest.
Hun bevoegdheden werden uitgebreid in de loop van de verschillende hervormingen. Tijdens de tweede staatshervorming in 1980 hebben het Vlaamse en het Waalse Gewest hun parlement en hun regering gekregen. Het Brussels Hoofdstedelijk Gewest daarentegen kreeg zijn instellingen pas tijdens de derde staatshervorming in 1988-1989. De bevolking kiest om de vijf jaar rechtstreeks de leden van de gewestparlementen.
De gewesten hebben dus ook wetgevende en uitvoerende organen, die men het gewestparlement en de gewestregering noemt.
Vergeet ten slotte niet dat in Vlaanderen de gemeenschaps- en gewestelijke instellingen zijn samengesmolten. In Vlaanderen heeft men dus één parlement en één regering.

Gewesten beschikken over bevoegdheden in domeinen die met hun regio of gebied in de ruime zin van het woord te maken hebben.
Zo zijn het Vlaamse Gewest, het Brussels Hoofdstedelijk Gewest en het Waalse Gewest bevoegd voor economie, werkgelegenheid, landbouw, waterbeleid, huisvesting, openbare werken, energie, vervoer (met uitzondering van de NMBS), leefmilieu, ruimtelijke ordening en stedenbouw, natuurbehoud, krediet, buitenlandse handel, toezicht over de provincies, de gemeenten en de intercommunales.
Ook zijn zij bevoegd voor het wetenschappelijk onderzoek en de internationale betrekkingen in de voornoemde domeinen.

Gemeenschappen

Naast de drie gewesten telt de federale staat drie gemeenschappen. Men gaat daarbij uit van de "taal". We spreken dus over de Vlaamse, de Franse en de Duitstalige Gemeenschap.

De Vlaamse Gemeenschap oefent haar bevoegdheden uit in de Vlaamse provincies en in Brussel; de Franse Gemeenschap in de Waalse provincies, met uitzondering van de Duitstalige gemeenten, en in Brussel; de Duitstalige Gemeenschap in de gemeenten van de provincie Luik die het Duitse taalgebied vormen.

 

Aangezien gemeenschappen gebaseerd zijn op de notie "taal" en taal "aan de persoon gebonden" is, heeft een aantal andere bevoegdheden overduidelijk met die gemeenschappen te maken. De gemeenschap is bevoegd voor de cultuur (theater, bibliotheken, audiovisuele media, ...), het onderwijs, het gebruik van talen en de persoonsgebonden aangelegenheden die aan de ene kant het gezondheidsbeleid (de curatieve en preventieve geneeskunde) en aan de andere kant de hulp aan personen (de jeugdbescherming, de sociale bijstand, familiehulp, opvang van immigranten, ...) omvatten. Zij zijn eveneens bevoegd voor het wetenschappelijk onderzoek over hun bevoegdheden en de internationale betrekkingen die met hun bevoegdheden te maken hebben.